Chartwell 06-2018
In Westerham kan je landgoed Chartwell, de thuisbasis van Engelands beroemdste prime minister Winston Churchill bezoeken. Het lijkt wel alsof de Britse staatsman er pas gisteren vertrok.
Waar het landgoed van Winston Churchill (1874-1965) ligt, brengt ons door het prachtige Kent.
'A day away from Chartwell is a day wasted' prijkt bij de ingang.
De uitspraak toont aan hoezeer de man die Groot-Brittannië door WOII loodste, gehecht was aan zijn stek.
Na een klim door het 80ha grote domein bereiken we de privévertrekken.
Bijna boven krijgen we uitzicht op een visvijvertje waar Churchill graag nadacht over grote beslissingen.
Het maakt meteen duidelijk hoezeer hij een politicus was van een ander tijdperk.
Churchill kocht Chartwell in 1922 voor een schamele 5.000 pond.
Het fenomenale uitzicht deed hem overstag gaan. Hij liet de Victoriaanse mansion voor 18.000 pond renoveren. Twee jaar later trok hij erin met vrouw Clementine en hun vijf kinderen. Lady Churchill was een koele minnares van het landgoed.
Haar echtgenoot bezat vele talenten - aan politiek doen, schilderen, boeken schrijven die hem de Nobelprijs literatuur opleverden - maar geld beheren was er niet een van.
Hij leefde graag boven zijn stand en dus viel het de familie zwaar Chartwell te onderhouden, temeer daar ze ook in Londen residentie hield.
De erfgoedstichting herstelde het zoals het eruit zag in de jaren '20-'30, de actieve jaren van de Churchills. Je krijgt niet het gevoel dat je in een museum rondloopt: haast geen enkele plek is afgebakend, er zijn geen ontsierende infoborden. Een vrijwilliger van de National Trust leidt je rond. In het salon van Clementine Churchill brandt de open haard, op het dressoir en de vensterbanken staan foto's van kinderen en kleinkinderen - achterkleinzoon Randolph woont trouwens in de buurt en komt af en toe langs. En er hangen schilderijen van Winston Churchill, een hobby die hij op zijn 40ste aanvatte en die uitgroeide tot een passie die hem doorheen de moeilijke momenten hielp.
De leefruimte baadt in het licht en ademt geschiedenis. De kristallen haan is een geschenk van Charles de Gaulle aan Clementine. Opvallend in het hele huis zijn de referenties aan Napoleon. Churchill was gefascineerd door de strategie van één van Engelands grootste vijanden. Wie belangstelling heeft voor oorlogsstrategie, kan trouwens zijn hart ophalen in de bibliotheek. Hier hangt een maquette van de haven van Arromanches in Normandië, die een belangrijke rol speelde op D-day. Voor een belezen man als Churchill was de bibliotheek de belangrijkste kamer in huis. De boeken zijn er nog door hem geordend. Op de overloop hangen een aantal van zijn schilderijen. Eén ervan toont het West-Vlaamse Ploegsteert in 1916, waar hij tijdens WOI zes maanden verbleef.
Over Chartwell valt oneindig veel te vertellen. Zoals over de siren suit, een pak dat Churchill snel kon aantrekken over zijn pyjama wanneer in oorlogstijd de sirenes loeiden. Er hangt nog een exemplaar. En over de eetkamer, die de Brit met bourgondische levensstijl na aan het hart lag. Er was plaats voor 12 mensen. De stoelen zijn ontworpen zoals Churchill het wou: met armleuningen. Je kan er nog doosjes met zijn favoriete sigarenmerk zien: Romeo y Julieta. Het merk bestaat nog. Churchill werd vaak afgebeeld met zijn sigaar. Hij joeg er zowat tien per dag door, maar rookte ze zelden op. Her en der in het huis staan asbakken met een sigaar, alsof de illustere bewoner er zonet nog langs liep.
In de eetkamer hangt een van Churchills betere werken, Bottlescape, dat hij maakte in de kerstnacht van 1926. Het verhaal wil dat zijn kinderen toen alle lege flessen in het huis moesten verzamelen. Churchill was dol op champagne en deed er gevleugelde uitspraken over. "I could not live without champagne. In victory I deserve it. In defeat I need it", is er maar één van.
Als je Chartwell bezoekt, moet je zeker een wandeling maken door de prachtige tuinen en de schilderstudio binnenlopen. We zien een rosse kater. Het is niet zomaar een kat. Wel Jock VI. Churchill was een groot dierenliefhebber. Zijn laatste huisdier, de rosse kater Jock, zat op zijn sterfbed en overleefde hem met negen jaar. Sindsdien worden op Chartwell rosse katten gehouden.
Een beetje verborgen in het huis, hangt het portret van Lord Camrose. Dankzij hem kunnen we Chartwell bezoeken. Churchill werd na de oorlog niet herkozen. Een bittere teleurstelling. Hij wou definitief naar Zuid-Frankrijk trekken en Chartwell verkopen. Bovendien zat hij - zoals vaker - in geldnood. Lord Camrose organiseerde een fundraising zodat de National Trust het landgoed in 1945 kon kopen. Zo bleef het bewaard voor de natie en kon de familie er blijven wonen. De fundraising bepaalde ook de geschiedenis. Want Churchill werd in 1951 weer premier.Na zijn dood koos Clementine definitief voor Londen.
Het was in de vroege winterochtend van 24 januari 1965 dat Churchill overleed in zijn residentie in Londen, het signaal voor Hope Not, de codenaam voor zijn staatsbegrafenis. Oorspronkelijk wou hij op zijn geliefde Chartwell begraven worden, maar in extremis wijzigde hij zijn wens en kreeg hij een rustplaats vlakbij Blenheim, het kasteel waar hij geboren werd en opgroeide.
Helaas mocht in het huis geen statief of flits worden gebruikt en dat doet een beetje afbreuk aan de kwaliteit van de fotos.
Met dank aan John Dungate, al meer dan 30 jaar een goede vriend en hier voor mij nu ook gids op het domein.
